Pano-reportage op VRT: jonge fitnessers onder invloed van sociale media

Fitness is uitgegroeid tot de op één na populairste sport bij Vlaamse jongens, direct na voetbal. Dit blijkt uit de Pano-reportage "Sterke spieren" die VRT gisteren uitzond. Waar fitness tien jaar geleden niet eens in de top 5 stond, doet nu bijna een kwart van de sportende jongens aan fitness. Een positieve evolutie, maar niet zonder risico's, zo blijkt.

De wetenschappelijke basis: krachttraining is gezond

Professor Katrien Koppo, inspanningsfysioloog aan de KU Leuven, bevestigt in de reportage dat jongeren aanmoedigen om aan hun spieren te werken een goede zaak is. Ze legt uit: "In het verleden heeft men veel ingezet op cardio-training: lopen, fietsen, 10.000 stappen per dag... Dat is allemaal heel belangrijk en dat moeten we blijven doen. Maar voor de categorie van 5- tot 18-jarigen is het toch ook belangrijk dat ze minstens 3 keer per week spierversterkende oefeningen inbouwen."

Koppo legt uit dat het opbouwen van spiermassa best gebeurt op jonge leeftijd, aangezien vanaf de leeftijd van 30 jaar de spiermassa langzaam begint af te nemen.

De schaduwzijde: sociale media en onrealistische verwachtingen

Maar de reportage legt ook een zorgwekkende trend bloot. Veel jongeren blijken vooral te fitnessen voor de looks en om "er zo breed mogelijk uit te zien", gedreven door beelden die ze zien op sociale media.

Onderzoeker Marloes de Brabandere (UGent) licht toe hoe 'fitfluencers' een grote invloed hebben op jongeren tussen 12 en 18 jaar. Ze wijst op een gevaarlijk mechanisme: "Jongeren die veel fitness content op sociale media zien, worden al snel meegezogen in een spiraal, tot ze niets anders meer te zien krijgen dan video's van gespierde lichamen."

De 15-jarige Basile bevestigt dit: "Sommigen zien op TikTok alleen nog maar video's over fitness, en krijgen op YouTube of Instagram alleen nog maar perfecte lichamen te zien." Dit creëert het valse idee dat iedereen zo'n 'perfect' lichaam heeft, wat leidt tot onzekerheid.

Het onhaalbare ideaalbeeld

De Brabandere benadrukt dat het perfecte lichaam van fitfluencers niet realistisch is: "Die fitness influencers trainen vaak 7 dagen per week en hebben een heel strikt dieet. Dat is niet haalbaar voor jongeren die naar school gaan. Voor hen is dat een extreem ideaalbeeld waarmee ze zich constant vergelijken, maar dat eigenlijk onhaalbaar is."

Supplementen en risico's

De reportage toont ook hoe jongeren zoals Basile al eiwitpoeders gebruiken, vaak geïnspireerd door influencers die deze producten promoten. Professor Koppo waarschuwt echter dat jonge sporters geen supplementen nodig hebben. Bovendien is de werking van supplementen zoals eiwitten en creatine enkel onderzocht bij volwassenen, niet bij kinderen of adolescenten.

Nog verontrustender is dat Pano 10 verschillende online gepromote supplementen testte, waarbij in 3 gevallen gevaarlijke en verboden stoffen werden aangetroffen.

De stap naar verboden middelen

In de meest extreme gevallen promoten sommige influencers zelfs openlijk het gebruik van verboden middelen zoals steroïden. Uit het onderzoek van De Brabandere blijkt dat sommige jongeren het idee hebben ontwikkeld dat dit een aanvaardbare manier is om gespierd te worden, zonder stil te staan bij de negatieve gevolgen.

Marc van der Beken, directeur van NADO Vlaanderen (het Vlaams antidopingagentschap), uit zijn bezorgdheid: "Meestal gaat het om jongeren die online en op sociale media bepaalde mensen gaan volgen en beginnen door te klikken. Dan is de stap heel snel gezet, en dat baart ons toch wel zorgen."

Wat betekent dit voor fitnessprofessionals?

Wie professioneel met fitness bezig is, heeft een belangrijke verantwoordelijkheid:

1. Realistische verwachtingen scheppen: Maak jongeren duidelijk dat de perfecte lichamen die ze online zien vaak onrealistisch en onhaalbaar zijn, zeker voor tieners.
2. Gezonde fitnessroutines ontwikkelen: Focus op gezonde, leeftijdsgeschikte trainingen die passen binnen het drukke leven van een tiener.
3. Voorlichting over supplementen: Geef correcte informatie over de (on)noodzakelijkheid van supplementen voor jonge sporters en de potentiële risico's ervan.
4. Bouwen aan mediavaardigheden: Help jongeren kritisch te kijken naar wat ze op sociale media zien en de commerciële belangen erachter te herkennen.
5. Positieve motivatie stimuleren: Verschuif de focus van uiterlijk naar gezondheid, kracht, energie en het plezier van samen sporten.

Herbekjk de Pano-reportage

Je kan de Pano-reportage hier online herbekijken of via VRT Max :

Jonge fitnessers in de ban van gespierde influencers, experts waarschuwen: “Extreem ideaalbeeld is onhaalbaar”

VRT NWS: nieuwsVRT NWS

Lees ook

Naar aanleiding van deze Pano-reportage, publiceerde VRT ook nog de volgende artikels die beslist het lezen waard zijn :

• Pano vindt schadelijke stoffen in populaire fitness-supplementen: "10 tot 30 procent kans dat je doping gebruikt"
• Help mijn tiener wil fitnessen: tips voor een veilige en gezonde eerste fitnesservaring